Phongtuc.vn
Nhập Tịch - Thiên Thứ Nhì

Nhập Tịch - Thiên Thứ Nhì

Phong tục
Ngôn ngữ khác:

Nhập Tịch

Thiên Thứ Nhì - Nói Về Phong Tục Hương Đảng

Nghi Lễ Và Hoạt Động Văn Hóa Trong Lễ Nhập Tịch Làng Xã

Nghi lễ

Văn nghệ

Giao lưu

Mở Đầu

“Làng nào mỗi năm cũng có một trà nhập tịch (vào đám), nhất là hay làm về tháng giêng, tháng hai” - Phong tục làng xã Việt Nam

Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, nhập tịch là dịp quan trọng trong đời sống cộng đồng làng xã. Đây là thời điểm bắt đầu các hoạt động lễ hội, tế thần và giao lưu văn hóa giữa các làng xã với nhau.

Các Nghi Thức Quan Trọng

Nghi Lễ Mộc Dục

Chuẩn Bị Nghi Lễ

  • Trước một ngày nhập tịch, hoặc nửa đêm, hoặc buổi sáng
  • Dùng lễ trầu rượu gà xôi cáo yết
  • Dùng nước trong lau tắm thần vị, tắm xong lại lau phủ một lượt nước trầm hương
  • Gọi là lễ mộc dục

Tế Gia Quan

  • Tắm rửa xong thì phong áo mũ đại trào hoặc bằng thực, hoặc bằng đồ giấy
  • Tế một tuần, gọi là tế gia quan
  • Lễ vật thì tùy tục riêng từng làng, hoặc dùng bò lợn, hoặc dùng gà xôi
  • Có nơi chỉ dùng bảy quả trứng luộc mà thôi, nhưng thế nào cũng phải có trầu rượu

Hoạt Động Cộng Đồng

Các Hoạt Động Chính

1

Đại Tế

Hôm sau, rước thần vị ở miếu về đình, giết trâu mổ bò tế một tuần. Tế xong, suốt thượng hạ trong xã đều được dự tiệc ăn uống.

2

Xướng Ca

Tối hôm nhập tịch hoặc cách một vài hôm, dùng cỗ bánh cỗ xôi hay là cỗ nấu, tế một tuần nữa. Trong khi tế, mỗi tuần hiến rượu, có ả đào ra múa nhạc.

3

Hoạt Động Giải Trí

Tự hôm ấy trở đi, ban ngày thì chèo hát hoặc đánh vật, hoặc đánh cờ bỏi, ban đêm thì xướng ca, cho đến hôm xuất tịch (giã đám) mới tan.

Giao Lưu Giữa Các Làng Xã

Quan Hệ Giao Hữu

Giao Hiếu

  • Trong mấy hôm nhập tịch, các thôn xã gần nhau rước lẫn sang nhau
  • Gọi là rước đánh giải, trước là lễ thần, sau là giải tọa uống rượu nghe hát
  • Để tỏ tình hiếu với nhau

Cơm Quả Và Cơm Quan Viên

  • Khi xã này rước sang xã khác, các người đi rước thường làm sẵn một mâm cơm lịch sự
  • Gọi là Cơm quả
  • Viên chức thì đã có đương cai sửa năm ba mâm, nấu đồ ngũ trân bát vị
  • Gọi là Cơm quan viên

Khoản Đãi Và Lễ Nghi

Nghi Thức Khoản Đãi

  • Cỗ bàn khoản đãi làng giao hiếu, hoặc dùng cỗ mặn (cỗ thịt trâu thịt bò) hoặc dùng cỗ chay
  • Nhưng thường dùng cỗ chay nhiều hơn
  • Mỗi cỗ có một đĩa mía, một đĩa lạc luộc, một đĩa mứt, một đĩa trám, mơ, nhót, dừa v.v…
  • Trong khi uống rượu, xã sở tại phải cử người mặc áo thụng ra mời mọc rất là cung kính
  • Mà mời hạng người nào thì phải cử hạng người ấy

Nhận Xét Về Phong Tục Nhập Tịch

Giá Trị Và Hạn Chế

Lễ nhập tịch này cũng đồng ý nghĩ với cách ăn Tết đầu năm, nghĩa là dân mình khó nhọc vất vả quanh năm, thì phải có một dịp ăn uống vui chơi cho giải trí. Vả lại khi xưa nước ta chưa có giao thiệp với ngoại quốc, chỉ có thông thương với nước Tàu ít nhiều mà thôi. Mà dân ta tính lại cầm kiệm, ăn, tiêu, không tốn bao nhiêu, ruộng nương thóc gạo thì nhiều, mà cũng không có cách nào cho vui chung. Vậy mới nhân cái tục sùng thượng quỉ thần, bày ra trò này trò nọ, nhưng rút lại chỉ để cầu vui mà thôi.

Tuy vậy mỗi thời một khác, ngày xưa làm nhiều, ăn tiêu ít, dư tiền dư thóc. Bây giờ đã mở mang, khắp hoàn cầu toàn là đường đất thông thương, nếu trí khôn ngoan kém đi chút nào là lợi quyền hao hụt đi chút nấy, mà cách ăn tiêu bây giờ lại tốn kém gấp trăm gấp mười khi trước. Người canh nông buôn bán, kiếm được đồng tiền rất khó khăn, người đi làm thuê làm mướn, kiếm được đồng nào tiêu hết đồng ấy, mấy người có mà để dư.

Kết Luận

Suy Nghĩ Về Truyền Thống

Vậy mà ta không biết xoay đổi cách khác, cứ giữ lối cổ, mỗi năm trong việc sự thần tổn phí biết bao nhiêu. Tuy việc ấy cũng tùy làng phong kiệm, tùy năm được mùa mất mùa, có khi gia khi giảm, nhưng giảm được ít nhiều chớ chưa thấy đâu bỏ hẳn được lệ gì. Con em ngoài sự sưu sai thuế má, lo lắng việc cửa việc nhà, lại lo về gánh vác đóng góp với làng xóm công kia việc nọ, một đồng một tốn, tính dồn lại kể biết chừng nào, trách nào mồ hôi nước mắt quanh năm, mà xơ xác vẫn hoàn xơ xác.

Danh mục:

Phong tục

Bài viết liên quan

Thiên Thứ Ba - Nói Về Phong Tục Xã Hội

Thiên Thứ Ba - Nói Về Phong Tục Xã Hội

Khám phá phong tục xã hội Việt Nam: quan hệ vua tôi, thầy trò, bầu bạn, quan dân, chủ khách, các tôn giáo, chính trị, văn chương, khoa cử và nhiều lĩnh vực khác.

Phong tục
Cải Táng - Thiên Thứ Nhất

Cải Táng - Thiên Thứ Nhất

Khám phá phong tục truyền thống Việt Nam về cải táng: ý nghĩa, quy trình và giá trị văn hóa trong gia đình Việt.

Phong tục
Anh Chị Em - Thiên Thứ Nhất

Anh Chị Em - Thiên Thứ Nhất

Khám phá phong tục truyền thống Việt Nam về mối quan hệ giữa anh chị em trong gia đình: nghĩa anh em, quyền lợi, trách nhiệm và các câu chuyện dân gian.

Phong tục