Lễ Kỳ An - Thiên Thứ Nhì
Lễ Kỳ An
Thiên Thứ Nhì - Nói Về Phong Tục Hương Đảng
Nghi Lễ Trừ Tà Và Bảo Vệ Cộng Đồng Làng Xã
Trừ tà
Tín ngưỡng
Bảo vệ
Mở Đầu
“Vào khoảng cuối Xuân đầu Hạ, nhiều nơi làm lễ kỳ an. Vì mùa ấy thường có dịch khí, tục tin là việc quỉ thần, cho nên cúng cấp để cầu cho dân làng được yên lành” - Phong tục làng xã Việt Nam
Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, lễ kỳ an là nghi lễ quan trọng nhằm trừ tà, bảo vệ cộng đồng làng xã khỏi những điều xấu xa và dịch bệnh. Đây là biểu hiện của lòng tin vào sức mạnh siêu nhiên và mong muốn được bảo vệ.
Chuẩn Bị Cho Lễ Kỳ An
Các Loại Đàn
Đàn Nội
- Đàn nội thờ Trời, Đất, Phật, Thánh, Nam-Tào, Bắc-Đẩu
- Thần Đương-Niên Đương-Cảnh, Ngũ-phương chi thần
- Dùng để cầu Trời, Phật phù hộ cho làng
Đàn Ngoại
- Đàn ngoại thờ Minh-Vương, có hai viên văn, võ đứng hầu
- Văn cầm bút đứng tả, võ cầm kiếm đứng hữu
- Ngoài có năm vị Ôn-chúa, mỗi vị một sắc áo mũ
- Có năm thanh kiếm và năm lá cờ
Các Nghi Thức Chính
Hoạt Động Nghi Lễ
Thu Tinh Cấm Giới
Trước hết dùng lễ cúng đàn ngoại. Có nhà-sư và môn đạo-trường khua trống đánh não-bạt rầm rĩ, múa gươm, múa cờ, tụng niệm phù chú, để thu hết các thạch-tinh cốt-khí, yêu-ma lệ-quỷ mà ngăn cấm không cho xâm phạm đến giới hạn trong làng, cho nên gọi là thu-tinh cấm giới.
Phát Tấu
Đoạn vào đàn nội phát tấu, nghĩa là đọc sớ tâu với Trời, Phật để cầu Trời, Phật phù hộ cho làng. Rồi tụng kinh suốt sáng mới thôi.
Dưng Lục Cúng
Tối thứ hai cúng đàn nội, dẫn lục cúng. Lục cúng là hương, hoa, đăng, trà, quả, thực. Trong khi dưng cúng, có hai người tăng ni, mặc áo cà sa phủng đồ hương hoa múa mang, lượn ra lượn vào một hồi, rồi mới tiến lên bàn thờ.
Các Nghi Thức Đặc Biệt
Nghi Thức Quan Trọng
Cát Đoạn
- Cúng rồi, thầy phù thủy cầm dao cắt sợi dây ấy cho đứt làm đôi
- Nghĩa là cắt dây oan-nghiệt để giải cứu cho chúng sinh
Cúng Tràng Phiên
- Đầu cây phướn làm hình con quạ, ngậm một tấm lụa đỏ dài
- Tục truyền xưa có một người bạo nghịch, hay giết người
- Nhưng thờ mẹ thì rất là hiếu
Đàn Mông Sơn Và Phóng Sinh
Nghi Thức Thí Thực
- Tối hôm sau lên đàn Mông sơn, tức là đàn thí thực
- Đàn Mông sơn bày oản quả hương hoa và có một bát cơm úp, một đôi đũa bông để cúng Phật
- Lại có một nhà sư mặc áo cà sa ngồi ghế thay Phật để trấn đàn
- Ở dưới bày cơm nắm, cháo bỏng, khoai, kẹo, thanh bông hoa quả để bố thí cho chúng sinh
- Bọn đạo trường cúng xong rồi, mặc sức cho người vào cướp, gọi là cướp cháo thí
Kết Thúc Lễ Kỳ An
Lễ Tạ Và Tiễn Thần
Lễ Tạ
- Hôm sau cúng lễ tạ Trời, Phật, rồi hóa vàng mã
- Ở đàn ngoại thì dùng bò xôi, lợn rượu để tiễn Ôn-chúa
Tiễn Thần
- Khi tiễn, thầy phù thủy tay cầm nắm hương hoặc bó lửa
- Thư phù niệm chú, tay cầm ấn quyết triệt-lộ
- Tiễn ra khỏi đầu làng, đầu chợ, ngã ba, ngã bảy mới đốt
- Nghĩa là tống đi cho xa, kẻo sợ ôn dịch ở quanh quẩn làng mình
Nhận Xét Về Phong Tục Lễ Kỳ An
Giá Trị Và Hạn Chế
Xét cái tục lễ Kỳ an này, cũng tức là tục tế na của Tàu, chủ ý chỉ là khử trừ ma quỉ để cho dân xã bình an. Ta lại tin theo Phật thuyết, bày ra vàng mã, nào mũ Ngọc hoàng, nào tượng Minh Vương, nào âm quan quỉ tốt, chiến khí binh thuyền. Sự quỉ thần huyền viễn thì chưa biết đâu, mà sự tiền thật mua đồ giả thì đã rõ, uổng tiền quá!
Kết Luận
Suy Nghĩ Về Truyền Thống
Uổng tiền mà được việc cũng cam, nhưng nào có được việc gì? Cúng cấp linh đình tưởng các quan âm đã thấu lẽ rồi thì đi phương khác cho, ai ngờ các quan âm thỉnh thoảng vẫn còn quấy nhiễu. Quỉ đói đã thí cho rồi, tưởng cút đi nơi khác, ai ngờ quỉ đói vẫn còn vơ vẩn chưa đi.
Nói rút lại thì là chỉ tại ta tin nhảm, chớ nào ma đâu quỉ đâu, mà ai quấy nhiễu gì đâu. Chẳng qua phương nào bất hạnh truyền nhiễm phải dịch khí dịch trùng thì hại, biết cách giữ gìn thì đỡ chết, mà không biết cách thì chết nhiều.
Cách trừ dịch nhất là lấy sự sạch sẽ, ăn uống cẩn thận làm đầu, các bài vệ sinh thường đã giảng kỹ về cách ấy, không cần phải nói cho lắm. Chỉ mong sao cho người nước mình phá hết được những dị đoan để hết sức lo về việc trước mắt thì mới có ngày hay được.