Vợ Lẽ - Thiên Thứ Nhất
Vợ Lẽ
Thiên Thứ Nhất - Nói Về Phong-Tục Trong Gia-Tộc
Vị Trí Của Vợ Lẽ Trong Văn Hóa Việt Nam
Vợ lẽ
Vị trí
Truyền thống gia đình
Mở Đầu
“Một duyên hai nợ, ba đời kết duyên” - Tục ngữ Việt Nam
Vợ lẽ là một hiện tượng xã hội đặc biệt trong văn hóa truyền thống Việt Nam, phản ánh cấu trúc gia đình đa thê và vị trí của phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đây là một phong tục mang nhiều tranh cãi về mặt đạo đức và quyền lợi, nhưng lại là một thực tế không thể phủ nhận trong lịch sử dân tộc.
Phân Vị Và Nghĩa Vụ
Vị Trí Của Vợ Lẽ
Lý Do Trở Thành Vợ Lẽ
- Vì nghèo hèn
- Vì sa cơ thất thế
- Vì tham giàu, tham danh giá
- Vì tuổi trẻ góa chồng, chưa có con, phải bước đi bước nữa
Nghĩa Vụ Đối Với Chồng
- Trọng về sự nâng khăn sửa túi
- Trọng về sự kế tự
- Không có trách nhiệm đảm đang công việc nhà chồng như người vợ cả
Quyền Hành Và Mối Quan Hệ
Mối Quan Hệ Trong Gia Đình
Đối Với Chồng
Vợ lẽ đối với chồng thì trọng về sự nâng khăn sửa túi, hoặc người thì trọng về sự kế tự. Khi nào người vợ cả hèn yếu, không cáng đáng nổi công kia việc nọ, thì cũng cậy về vợ lẽ nhiều.
Đối Với Vợ Cả
Vợ lẽ không có quyền bằng người vợ cả, phải phục tòng vợ cả như là chồng. Được người vợ cả có lượng khoan dung, thì coi vợ lẽ như chị em một nhà. Nếu phải người vợ cả cay nghiệt, thì sai bảo hành hạ như kẻ ăn người ở, vợ lẽ cũng phải chịu.
Đối Với Con Chồng
Con chồng gọi vợ lẽ của cha là dì ghẻ, nếu mẹ mất rồi, phải nương nhờ dì ghẻ, thì người vợ lẽ ấy có quyền làm kế mẫu, coi được con chồng như con mình, thì con chồng cũng phải coi mình như mẹ đẻ.
Xung Đột Và Hòa Giải
Xung Đột Gia Đình
Mâu Thuẫn
- Nhiều khi vợ lẽ can cường, không chịu người vợ cả áp chế thì thường sinh ra sự cãi nhau
- Đàn ông có người ở công bình, mà phần nhiều thì hay bênh vực vợ lẽ
- Có khi vợ lẽ cậy được thế chồng yêu mà lăng ngược người vợ cả
Hòa Giải
- Người chồng cũng ít người khéo khu xử, mà cũng rất khó khu xử cho vừa lòng cả đôi bên
- Có câu rằng: « cai trăm quân không khó bằng cai bốn vó đàn bà »
- Vì thế trong nhà hay sinh ra lục đục, chồng ở giữa thật là khó nghĩ
Nhận Xét Và Bài Học
Nhận Xét Về Phong Tục
Tục lấy vợ lẽ cũng là một tục trái với cách văn minh đời nay. Vì là làm cho loài người mất tự do, mất bình đắng, thì là trái với đạo công bằng của tạo hóa, tức là không hợp cách văn minh. Vả lại vợ cả vợ lẽ, ít người biết lấy cách hòa thuận ở với nhau, còn phần nhiều thường hay ghen tuông nhau.
Song cứ suy cái tình thế trong phong tục ta thì chưa có thể bỏ được. Ta trọng nhất là việc thừa tự, nếu người vợ cả không có con mà không lấy vợ lẽ thì không nghĩ đến việc thừa tự, tục cho là bất hiếu. Vả người nước ta, đàn bà thì nhiều mà lại lắm người nghèo khó vất vả. Có cái tục lấy vợ lẽ cũng giúp được cho nhiều người có chỗ nương nhờ.
So Sánh Với Văn Hóa Khác
So Sánh Văn Hóa
Văn Hóa Việt Nam
Người giàu có hoặc người hiếm hoi thường có vợ lẽ. Người chịu lấy lẽ là người: một là vì nghèo hèn, hai là vì sa cơ thất thế, ba là vì tham giàu, tham danh giá, bốn là vì tuổi trẻ góa chồng, chưa có con, phải bước đi bước nữa, thì mới chịu lấy.
Văn Hóa Hiện Đại
Trong xã hội hiện đại, chế độ một vợ một chồng là nguyên tắc cơ bản của hôn nhân, đảm bảo quyền bình đẳng giữa nam và nữ. Việc đa thê đã bị luật pháp cấm đoán và không còn được xã hội chấp nhận.
Kết Luận
Giá Trị Vĩnh Cửu Của Bài Học
Phong tục vợ lẽ trong văn hóa Việt Nam là một hiện tượng xã hội đặc biệt phản ánh cấu trúc gia đình và vị trí của phụ nữ trong xã hội phong kiến. Dù mang nhiều bất cập và xung đột, nhưng phong tục này cũng thể hiện sự linh hoạt trong việc giải quyết các vấn đề kế tự và nương nhờ. Trong xã hội hiện đại, việc đề cao quyền bình đẳng giới và chế độ hôn nhân một vợ một chồng là xu hướng tất yếu, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh hơn.