Hội Chư Bà - Thiên Thứ Nhì
Hội Chư Bà
Thiên Thứ Nhì - Nói Về Phong Tục Hương Đảng
Tổ Chức Tôn Giáo Dành Cho Phụ Nữ Trung Niên Và Cao Niên
Tôn giáo
Phụ nữ
Tín ngưỡng
Mở Đầu
“Làng đã có chùa, tất có hội chư bà. Chư bà là những đàn bà từ năm mươi tuổi trở lên hoặc người đã có tuổi mà góa chồng, mượn cửa chùa làm nơi vui thú”
Hội chư bà là một tổ chức tôn giáo dành riêng cho phụ nữ trung niên và cao niên trong làng xã Việt Nam thời xưa. Đây là nơi các bà già tìm đến để khuây khỏa tinh thần, học kinh kệ và thực hành tín ngưỡng Phật giáo.
Điều Kiện Và Quy Trình Gia Nhập
Quy Trình Trở Thành Chư Bà
Điều Kiện
- Chư bà là những đàn bà từ năm mươi tuổi trở lên
- Người đã có tuổi mà góa chồng
- Mượn cửa chùa làm nơi vui thú
Thủ Tục Nhập Hội
- Bà nào muốn qui Phật, trước hết phải biện cái lễ trầu cau vàng hương lên lễ Phật
- Nói với nhà sư xin thọ giới, vào hội qui y gọi là chư bà hay là bà vãi
Hoạt Động Học Tập
Học Kinh Kệ
- Chư bà mới vào hội mỗi tối phải lên chùa học kinh kệ
- Hoặc là nhà sư dạy hoặc là các vãi dạy lẫn nhau
Lễ Phật
- Mỗi tháng về ngày sóc ngày vọng lên chùa lễ Phật
- Về mùa hè thì mỗi tối lễ Phật năm trăm lạy để cầu phúc
- Ai không lên được chùa, ở nhà cũng mỗi tối tụng kinh niệm Phật đến nửa đêm mới thôi
Nghĩa Vụ Và Trách Nhiệm
Nghĩa Vụ Tài Chính Và Tôn Giáo
Đóng Góp Tài Chính
- Tháng tháng phải đóng tiền góp gạo cúng cấp về nhà chùa
- Cũng như lệ hương ẩm của đàn ông
- Khi ai có của ngon vật lạ gì tất đem dâng biếu nhà sư, gọi là hiến cúng
Hỗ Trợ Nhà Chùa
- Nhà chùa có việc gì các vãi tất phải hết sức giúp đỡ, hết lòng lo giùm
- Không ai dám sai lời
- Trong các vãi thế nào cũng phải cắt cử một người nhanh trai nhật dạ ở luôn trong chùa phục dịch, gọi là vãi thủ hộ
Tôn Trọng Nhà Sư
- Nhà sư ban phát cho chư bà thức gì, thì gọi là bố thí
- Dẫu miếng trầu chén nước, cũng lấy làm quí trọng
- Các vãi có khi kính nhà sư hơn cha mẹ sinh ra
Cơ Cấu Tổ Chức
Tổ Chức Và Lãnh Đạo
Thành Phần Hội Viên
- Hội chư bà cũng cắt lần lượt nhau, mỗi năm một người chứa đang cai, gọi là bà trưởng
- Vào hội chư bà phần nhiều là đàn bà nhà tầm thường
- Chớ nhà có học thức và các nhà sang trọng thì không mấy người chịu vào
- Nhưng đôi khi bà già mến cảnh chùa chiền, thì người con cũng phải nể lòng để mẹ đi chùa cho vui
Nhiệm Vụ Của Ban Lãnh Đạo
- Các khi dân làng kỳ thần bái xã, và những khi lễ kỳ an, lễ miếu này miếu khác thì người đang cai phải biện lễ trầu cau, vàng hương hoặc oản quả để các bà đi lễ
- Mỗi năm cũng có sửa lễ, lễ thánh sư một kỳ, hội tự ăn uống với nhau
- Khi nào trong làng có người mất thì người đang cai phải thông báo cho hội biết để đi hộ phúc
- Dân làng cũng phải khoản đãi hội chư bà như hàng bô lão
Quy Định Đặc Biệt
Luật Lệ Đặc Biệt
- Chư bà làng nọ giao thiệp với chư bà làng khác, gọi là hội thập phương
- Có nơi gái góa chừng bốn mươi tuổi đã vào hội chư bà
- Cho nên lại có lệ: hễ đã vào hội chư bà mà ai chửa thì phải vạ
- Mà tước ra không cho vào hội nữa
Nhận Xét Và Bài Học
Phê Bình Và Suy Tư
Hội chư bà, một là người đàn bà già cả ở nhà thì buồn bã không vui, muốn mượn cửa thiền để khuây khỏa lúc cảnh già, hai là những người mê tín đạo Phật, nghĩ mình thuở bình sinh nhiều điều ác nghiệt, e mai sau mất đi thì phải vào ngục Diêm Vương cho nên nương thân cửa Bụt ngày đêm tụng kinh cầu Phật Trời phù hộ mạnh khỏe sống lâu, mà ngày sau mất đi được về Tây phương cực lạc thế giới. Vậy nên động nói là nam mô, động đi đâu là lạy chín phương trời, mười phương chư Phật. Có người già cả yếu đuối cũng cố bò đến cửa chùa khấn la khấn liệt, lạy lấy lạy để, ấy thực là một điều mê tín của đàn bà ta, mà không ích gì cho dân mình cả.
Phân Tích Xã Hội
Bài Học Về Giáo Dục
Vả, mỗi tháng đóng góp vào nhà chùa, người có của hay là có con cái giúp đỡ cho đã vậy; người không có con và người không có của mà cũng chịu khó nai lưng cố sức làm ăn, để gánh vác một vai lính nhà Phật, sao mà thiên hạ xuẩn làm vậy? Song điều đó chẳng nên trách gì các bà già, chỉ vì nữ giới nước ta không có học thức mà thôi, mà đàn bà không có học thức, cũng bởi cách giáo dục chưa rộng vậy.