Đạo Làm Con - Thiên Thứ Nhất
Đạo Làm Con
Thiên Thứ Nhất - Nói Về Phong-Tục Trong Gia-Tộc
Giá Trị Hiếu Thảo Trong Văn Hóa Việt Nam
Hiếu thảo
Phụng dưỡng
Truyền thống gia đình
Mở Đầu
“Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra” - Tục ngữ Việt Nam
Trong văn hóa truyền thống Việt Nam, đạo làm con là một trong những giá trị cốt lõi của luân lý gia đình. Hiếu thảo với cha mẹ không chỉ là bổn phận mà còn là biểu hiện của nhân cách, đạo đức và bản sắc văn hóa dân tộc.
Hiếu Thảo - Giá Trị Cốt Lõi
Ý Nghĩa Của Hiếu Thảo
Giá Trị Luân Thường
- Ta đọc sách Thánh-hiền, lấy sự hiếu với cha mẹ là mối luân-thường rất lớn
- Làm đầu trăm nết hay của người
- Hay lấy chuyện Nhị thập tứ hiếu làm phương-châm cho đạo làm con
Biểu Hiện Cụ Thể
- Biết kính trọng thương mến cha mẹ
- Biết vâng lời, biết phụng dưỡng cha mẹ
- Không nên đi xa khi cha mẹ còn sống
Cách Phụng Dưỡng Cha Mẹ
Các Hình Thức Phụng Dưỡng
Nhà Giàu Có
Cha mẹ mạnh khỏe giầu có thì thường ở riêng một mình
Nhà Nghèo Khó
Người già yếu hoặc không có thì mới ở với con. Người nào già yếu hoặc không có thì mới ở với con
Hình Thức Khác
Con có thì của ngon vật lạ, cơm dâng nước tiến, nhà nghèo cũng biết lưng cơm lành bát canh ngon để phụng dưỡng cha mẹ
Kiêng Tên - Truyền Thống Tôn Kính
Tục Kiêng Tên Cha Mẹ
Ý Nghĩa
- Tục ta coi tên cha mẹ rất kính trọng, hễ đọc đến thì phải kiêng
- Tên là Kèo thì đọc chạnh ra là Cừu, tên là Cột thì đọc chạnh ra là Kẹt
- Nhiều người tên cha mẹ mình, lại muốn cho người ta kiêng nữa
Thực Tế
- Có chữ « Nhập gia vấn húy » (vào đến nhà phải hỏi tên húy để mà kiêng)
- Nhiều người ai mừng hoặc phúng câu đối nhà mình, có chữ gì phạm đến tên thì giận mà xé câu đối đi
- Người cẩn thận có mừng ai phúng ai bằng câu đối, thường phải hỏi trước chủ nhà
Nhận Xét Và Bài Học
Nhận Xét Về Đạo Làm Con
Nết hiếu vẫn là một nết đầu trong luân-lý của người ta, nếu cha mẹ là người rất thân mà cư xử đã chẳng ra gì, thì ra đến xã-hội còn tử tế với ai được nữa.
Bài Học Về Hiếu Thảo
Tuy vậy, hiếu với cha mẹ, chỉ cốt giữ được lòng kính mến là đủ, tưởng không cần phải giữ lễ phép tỉ-mỉ nhỏ nhặt từng tí làm gì. Quý hồ phụng-dưỡng đâu có đấy, đừng để cho cha mẹ phiền lòng.
Mình mong cho cha mẹ vẻ-vang thì mình lại càng phải nghĩ cái cách mà lập thân mình. Hoặc học được một khoa gì, nghề gì, hoặc làm được một sự-nghiệp gì, để có ích cho xã-hội, tức là làm thỏa lòng cha mẹ, mà đừng để tiếng với xã-hội, mới là làm cho cha mẹ được vẻ-vang.
Còn cách kiêng tên, tuy là một lòng kính trọng, nhưng mà khi hẹp hòi. Tên là một tiếng chỉ riêng người nầy đối với người khác, dầu không kiêng cũng chẳng sao. Mà có quen theo thói tục, thì tên nhà mình mình kiêng, hà tất phải ép người ta kiêng thay cho nhà mình.
Kết Luận
Giá Trị Vĩnh Cửu Của Đạo Làm Con
Đạo làm con trong văn hóa Việt Nam là một giá trị luân lý cao đẹp, thể hiện lòng biết ơn, sự kính trọng và tình yêu thương đối với cha mẹ. Dù có những hạn chế và vấn đề phát sinh trong thực tế, nhưng tinh thần “công cha nghĩa mẹ” luôn là nền tảng vững chắc cho sự phát triển của gia đình và cộng đồng người Việt. Việc giữ gìn và phát huy giá trị này là trách nhiệm của mỗi người con trong xã hội.