Cải Táng - Thiên Thứ Nhất
Cải Táng
Thiên Thứ Nhất - Nói Về Phong-Tục Trong Gia-Tộc
Phong Tục Cải Táng Trong Văn Hóa Việt Nam
Cải táng
Tôn kính người đã khuất
Truyền thống gia đình
Mở Đầu
“Mồ yên mả đẹp, con cháu sum vầy” - Tục ngữ Việt Nam
Cải táng là một phong tục truyền thống trong văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng tôn kính và mong muốn cho người đã khuất được an nghỉ nơi cõi vĩnh hằng. Đây là việc di dời hài cốt từ ngôi mộ cũ sang ngôi mộ mới, thường được thực hiện vì nhiều lý do khác nhau.
Thời Điểm Cải Táng
Thời Gian Thực Hiện
Thời Điểm Thích Hợp
- Người mất, sau khi ba năm đoạn tang rồi, hoặc một vài năm nữa, thì con cái lo việc cải táng
- Trước hôm cải táng, làm lễ cáo từ đường
- Đến hôm cải táng, lại làm lễ khấn Thổ công chỗ để mả mới táng
Ý Nghĩa
- Thể hiện lòng hiếu thảo của con cháu
- Mong muốn cho người đã khuất được an nghỉ tốt hơn
- Cải thiện điều kiện mai táng cho người đã mất
Quy Trình Cải Táng
Các Bước Thực Hiện
Khai Mả
Trước hết khai mả, nhặt lấy xương xếp vào một cái tiểu sành, rẩy nước vang vào, rồi che đậy thật kín, không cho ánh sáng mặt trời lọt vào được
Khâm Liệm
Nhà phú quí thì dùng quan quách khâm liệm như khi hung táng
Di Dời
Đoạn đem cải táng sang đất khác. Còn quan tài cũ nát thì bỏ đi, tốt thì đem về hoặc dùng làm cầu, hoặc làm chuồng trâu, chuồng ngựa
Các Cớ Cải Táng
Lý Do Cải Táng
Lý Do Thực Tế
- Vì nhà nghèo, khi cha mẹ mất, không tiền lo liệu, mua tạm một cỗ ván xấu, đợi xong ba năm thì cải táng
- Vì chỗ đất mối kiến, nước lụt thì phải cải táng
- Vì chỗ mả chạm phải đường cái, hoặc thành mới mở, bất đắc dĩ phải cải táng
Lý Do Tín Ngưỡng
- Vì các nhà tin địa lý, thấy chỗ mả vô cớ mà sụt đất, hoặc cây cối ở trên mả tự nhiên khô héo
- Trong nhà có kẻ dâm loạn điên cuồng, hoặc trong nhà đau ốm lủng củng, hoặc trong nhà có kẻ nghịch ngợm, sinh ra kiện tụng lôi thôi
- Những người muốn cầu công danh phú quí, nhờ thầy địa lý tìm chỗ cát địa mà cải táng
Tín Ngưỡng Và Quan Niệm
Tín Ngưỡng Dân Gian
Dấu Hiệu Tốt
- Khi đào đất thấy có con rắn vàng thì cho là long xà khí vật
- Khi mở quan tài ra thấy có dây tơ-hồng quấn quít thì cho là đất kết
- Hơi đất chỗ đó ấm áp, trong huyệt khô ráo không có nước hay là nước đóng giọt lại như sữa đều là tốt
Hình Thức Mả
- Trước khi hung táng thì đắp hình vuông, đến lúc cải táng thì đắp hình tròn
- Nhà phú quý thì xây lăng, nhà thường thì dựng mộ chí
- Đợi khi tuần tiết thì đến thăm viếng
Nhận Xét Và Bài Học
Nhận Xét Về Phong Tục
Tục cải táng có người theo, nhưng cũng nhiều người khi hung táng, sắm sửa quan quách kỹ càng, thì không cần gì phải cải táng nữa.
Tục này bởi ta tin cái lý tưởng tổ tiên với con cháu, huyết mạch tương quan hệ với nhau. Hễ hài cốt tổ tiên có ấm cúng thì con cháu mới mát mặt, hài cốt không yên thì con cháu cũng không yên, cho nên mới có tục ấy.
Thiết tưởng hài cốt tiên nhân, nếu có lòng kính trọng thương xót, thì chớ nên di đi dịch lại làm gì. Trừ ra những khi vạn bất đắc dĩ thì phải cải đi thôi, chớ không nên vì công danh phú quí là việc hy vọng chưa trông thấy mà làm đến việc thương tâm thảm mục.
Kết Luận
Giá Trị Vĩnh Cửu Của Phong Tục Cải Táng
Phong tục cải táng trong văn hóa Việt Nam là một truyền thống thể hiện lòng tôn kính và mong muốn cho người đã khuất được an nghỉ nơi cõi vĩnh hằng. Dù có những quan niệm tín ngưỡng phức tạp, nhưng ý nghĩa sâu sắc của nó là thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” và tình cảm gia đình sâu đậm. Việc giữ gìn và phát huy những giá trị tích cực của phong tục này là trách nhiệm của mỗi người con trong xã hội Việt Nam.