Các Việc Kiêng Kỵ - Thiên Thứ Ba
Các Việc Kiêng Kỵ
Thiên Thứ Ba - Nói Về Phong Tục Xã Hội
Những Điều Cần Tránh Trong Đời Sống Văn Hóa Việt Nam
Tín ngưỡng dân gian
Kiêng kỵ đầu năm
Kiêng kỵ trong gia đình
Mở Đầu
“Ngoài sự kiêng ngày xấu, lại còn nhiều sự kiêng nữa, nói đại khái ít điều sau nầy” - Tập quán dân gian Việt Nam
Ngoài sự kiêng ngày xấu, lại còn nhiều sự kiêng nữa, nói đại khái ít điều sau nầy
Kiêng Kỵ Đầu Năm Và Tháng
Những Điều Kiêng Kỵ Đầu Năm
Đầu Năm Mới
- Đầu năm mới và sáng mồng một đầu tháng kiêng đòi nợ, sợ rông cả năm hoặc cả tháng
- Đầu năm chưa làm lễ động thổ, kiêng đào đất hoặc giã chày cối và quét nhà, sợ cả năm làm ăn không lợi
- Đầu năm mới kiêng mặc đồ chàm xám, e sái
Thời Gian Đặc Biệt
- Ba tháng hè kiêng cưới xin, sợ không hay
- Năm cùng tháng tận kiêng làm cửa làm nhà và các việc vui mừng, sợ không hay
- Sáng sớm kiêng văng tục, sợ rông cả ngày
Đầu năm mới và sáng mồng một đầu tháng kiêng đòi nợ, sợ rông cả năm hoặc cả tháng.
Đầu năm chưa làm lễ động thổ, kiêng đào đất hoặc giã chày cối và quét nhà, sợ cả năm làm ăn không lợi.
Sáng sớm kiêng văng tục, sợ rông cả ngày.
Ba tháng hè kiêng cưới xin, sợ không hay.
Năm cùng tháng tận kiêng làm cửa làm nhà và các việc vui mừng, sợ không hay.
Kiêng Kỵ Trong Các Nghi Lễ Và Sự Kiện
Trang Phục Và Nghi Thức
Trang Phục Trong Nghi Lễ
Việc vui mừng, việc tế tự và khi vào trước mặt quan trưởng kiêng mặc đồ trắng, e thất kính.
Trang Phục Trong Tang Lễ
Nhà có tang kiêng dùng đồ đỏ, e trái lễ.
Hiếu Chủ
Hiếu chủ kiêng ăn trầu, kiêng việc vui mừng, kiêng mặc đồ tơ lụa, e thất hiếu.
Việc vui mừng, việc tế tự và khi vào trước mặt quan trưởng kiêng mặc đồ trắng, e thất kính.
Nhà có tang kiêng dùng đồ đỏ, e trái lễ.
Hiếu chủ kiêng ăn trầu, kiêng việc vui mừng, kiêng mặc đồ tơ lụa, e thất hiếu.
Trang Phục Đặc Biệt
- Đầu năm mới kiêng mặc đồ chàm xám, e sái
- Mặc đồ sô gai, kiêng không được vào nhà ai, e sái
Đầu năm mới kiêng mặc đồ chàm xám, e sái.
Mặc đồ sô gai, kiêng không được vào nhà ai, e sái.
Kiêng Kỵ Liên Quan Đến Phụ Nữ Mang Thai
Kiêng Kỵ Khi Mang Thai
Đối Với Phụ Nữ Mang Thai
Đàn bà chửa con so kiêng hái quả trên cây, e quả sinh mất.
Đàn bà chửa kiêng gần tử thi, và kiêng đưa ma tiểu thương, e độc.
Liên Quan Đến Gia Đình
Mẹ chồng chửa kiêng cưới con dâu, e độc.
Vợ chửa, chồng kiêng sát sinh và kiêng đóng cọc, e độc.
Đàn bà chửa con so kiêng hái quả trên cây, e quả sinh mất.
Đàn bà chửa kiêng gần tử thi, và kiêng đưa ma tiểu thương, e độc.
Mẹ chồng chửa kiêng cưới con dâu, e độc.
Vợ chửa, chồng kiêng sát sinh và kiêng đóng cọc, e độc.
Kiêng Kỵ Sau Khi Sinh Con
Kiêng Kỵ Sau Sinh
Người mới đẻ, kiêng không cho người ngoài giắt tiền vào phòng, sợ trẻ giật mình.
Người mới đẻ, người ngoài kiêng vào nhà, sợ cung long thì làm ăn lẩn quẩn, không hay.
Người mới đẻ, kiêng không cho người ngoài giắt tiền vào phòng, sợ trẻ giật mình.
Người mới đẻ, người ngoài kiêng vào nhà, sợ cung long thì làm ăn lẩn quẩn, không hay.
Các Trường Hợp Đặc Biệt
Đàn Bà Lạ Chửa
Đàn bà lạ chửa, kiêng không cho đẻ trong nhà, e độc.
Người Sống
Người sống kiêng mặc áo thừa và nằm giường thừa của người chết, e độc.
Người Làng Khác Chết
Người làng khác chết kiêng không cho đưa ma qua làng, sợ độc.
Đàn bà lạ chửa, kiêng không cho đẻ trong nhà, e độc.
Người sống kiêng mặc áo thừa và nằm giường thừa của người chết, e độc.
Người làng khác chết kiêng không cho đưa ma qua làng, sợ độc.
Kiêng Kỵ Trong Quan Hệ Gia Đình
Quan Hệ Cha Con
Cha Mẹ
- Cha mẹ kiêng đưa con gái về nhà chồng, e người ta cười
Vợ Chồng
- Vợ chồng kiêng rửa chung một khăn mặt, e độc
Cha mẹ kiêng đưa con gái về nhà chồng, e người ta cười.
Vợ chồng kiêng rửa chung một khăn mặt, e độc.
Con Cháu
- Con cháu kiêng tên ông bà cha mẹ, e thất kính
Con cháu kiêng tên ông bà cha mẹ, e thất kính.
Kiêng Kỵ Liên Quan Đến Trẻ Em
Kiêng Kỵ Trẻ Em
Người Trẻ Tuổi
Người trẻ tuổi kiêng tôi vôi, e chóng bạc đầu.
Trẻ Thơ
Trẻ thơ, kiêng khen tốt đẹp béo đẫy, e quở quang.
Trẻ Con
Trẻ con kiêng đội nón trong nhà, e lùn.
Người trẻ tuổi kiêng tôi vôi, e chóng bạc đầu.
Trẻ thơ, kiêng khen tốt đẹp béo đẫy, e quở quang.
Trẻ con kiêng đội nón trong nhà, e lùn.
Kiêng Kỵ Học Sinh
Trẻ Đi Học
Trẻ đi học, kiêng ăn cơm cháy, sợ tối dạ và kiêng ăn chân gà, sợ viết run tay.
Học Trò Đi Thi
Học trò đi thi kiêng ăn tôm, vì con tôm như hình chữ liệt (chữ phê hỏng) của quan trường phê, sợ sái.
Trẻ đi học, kiêng ăn cơm cháy, sợ tối dạ và kiêng ăn chân gà, sợ viết run tay.
Học trò đi thi kiêng ăn tôm, vì con tôm như hình chữ liệt (chữ phê hỏng) của quan trường phê, sợ sái.
Làm Văn
- Làm văn kiêng nói con khỉ, con tiều, con hùm, con beo, sợ ế hàng
Làm văn kiêng nói con khỉ, con tiều, con hùm, con beo, sợ ế hàng.
Kiêng Kỵ Trong Buôn Bán Và Sinh Hoạt
Kiêng Kỵ Trong Buôn Bán
Buôn bán kiêng mặc cả một lời, sợ không được may mắn.
Kẻ bán hàng quẩy gánh (gánh) kiêng người ta bước qua đòn gánh, sợ gánh không cân.
Buôn bán kiêng mặc cả một lời, sợ không được may mắn.
Kẻ bán hàng quẩy gánh (gánh) kiêng người ta bước qua đòn gánh, sợ gánh không cân.
Kiêng Kỵ Trong Xây Dựng
Kiêng Kỵ Làm Nhà
Số Gian Nhà
Làm nhà kiêng làm chẵn gian, phải ba hoặc năm hoặc bảy mới được, sợ độc.
Cửa Ngõ
Làm cửa ngõ kiêng đối ngõ với nhà khác, sợ độc.
Vị Trí
Trước cửa kiêng người làm nhà chắn hướng, sợ bất lợi.
Gian Giữa
Gian giữa kiêng đầu nóc nhà ai xuyên vào, sợ độc.
Làm nhà kiêng làm chẵn gian, phải ba hoặc năm hoặc bảy mới được, sợ độc.
Làm cửa ngõ kiêng đối ngõ với nhà khác, sợ độc.
Trước cửa kiêng người làm nhà chắn hướng, sợ bất lợi.
Gian giữa kiêng đầu nóc nhà ai xuyên vào, sợ độc.
Chữa Nhà
Chữa Nhà
- Chữa nhà kiêng thu hẹp hơn trước, sợ sái
Giường Chiếu
- Giường chiếu trong nhà kiêng dựng ngược, sợ sái
Chữa nhà kiêng thu hẹp hơn trước, sợ sái.
Giường chiếu trong nhà kiêng dựng ngược, sợ sái.
Kiêng Kỵ Trong Sinh Hoạt Hàng Ngày
Ở Nhà
- Ở nhà kiêng ngồi giữa bậc cửa, e thất lễ
Ở nhà kiêng ngồi giữa bậc cửa, e thất lễ.
Ra Ngõ
Ra Ngõ
Ra ngõ kiêng gặp gái, e bất lợi.
Uống Rượu
Uống rượu kiêng úp chén và dốc ngược chai, e say rượu.
Ra ngõ kiêng gặp gái, e bất lợi.
Uống rượu kiêng úp chén và dốc ngược chai, e say rượu.
Kiêng Kỵ Trong Giải Trí
Đánh Bạc
Đánh Bạc
Đánh bạc kiêng ăn đầu vịt và kiêng người vịn vai, ngồi chống lẹ, sợ hãm tài.
Đánh Bài
Đánh bài kiêng chia bài trước khi chưa đủ tay, sợ không thành.
Đánh bạc kiêng ăn đầu vịt và kiêng người vịn vai, ngồi chống lẹ, sợ hãm tài.
Đánh bài kiêng chia bài trước khi chưa đủ tay, sợ không thành.
Đi Hát
Đi hát, cầm chầu kiêng đánh trở mặt trống và kiêng chạm vào chiếu rượu khi mới trải, sợ sinh sự cãi nhau.
Đi hát, cầm chầu kiêng đánh trở mặt trống và kiêng chạm vào chiếu rượu khi mới trải, sợ sinh sự cãi nhau.
Kiêng Kỵ Gọi Tên Động Vật
Tên Gọi Đặc Biệt
- Con hùm kiêng gọi là ông ba mươi
- Con rắn kiêng gọi là ông lốt
- Con voi kiêng gọi là ông vâm
Con hùm kiêng gọi là ông ba mươi, con rắn kiêng gọi là ông lốt, con voi kiêng gọi là ông vâm.
Nhận Định Và Bình Luận
Nhận Xét Về Các Việc Kiêng Kỵ
Sự Vô Lý Của Các Việc Kiêng Kỵ
- Xem các sự kiêng kỵ của ta, thực là lắm sự nực cười, không có nghĩa lý gì
- Mà tục cứ thấy kiêng thì kiêng chớ không ai hiểu bởi cớ làm sao cả
Sự Phi Lý Trí
- Lạ quá! Những sự nên kiêng thế nào cho khỏi ngu dốt, kiêng thế nào cho khỏi yếu đau, kiêng thế nào cho khỏi nghèo hèn, kiêng thế nào cho khỏi nhục nhân cách, thì không mấy người tìm cách mà kiêng
- Đi kiêng những điều vụn vặt, những sự vu vơ, nào kiêng ngày kiêng tháng, nào kiêng đứng kiêng ngồi, nào kiêng ăn kiêng mặc, nào kiêng cười kiêng nói, kiêng cả đến ra ngõ gặp gái, kiêng cả đến sáng sớm đòi nợ, sao mà kiêng lắm điều lạ lùng làm vậy?
Xem các sự kiêng kỵ của ta, thực là lắm sự nực cười, không có nghĩa lý gì, mà tục cứ thấy kiêng thì kiêng chớ không ai hiểu bởi cớ làm sao cả.
Lạ quá! Những sự nên kiêng thế nào cho khỏi ngu dốt, kiêng thế nào cho khỏi yếu đau, kiêng thế nào cho khỏi nghèo hèn, kiêng thế nào cho khỏi nhục nhân cách, thì không mấy người tìm cách mà kiêng, đi kiêng những điều vụn vặt, những sự vu vơ, nào kiêng ngày kiêng tháng, nào kiêng đứng kiêng ngồi, nào kiêng ăn kiêng mặc, nào kiêng cười kiêng nói, kiêng cả đến ra ngõ gặp gái, kiêng cả đến sáng sớm đòi nợ, sao mà kiêng lắm điều lạ lùng làm vậy?
Ví Dụ Cụ Thể
Thi Cử Và Buôn Bán
Đến như thi cử kiêng tôm, buôn bán kiêng khỉ, mới lại ngộ nữa, không biết ăn tôm thì bóng vía con tôm nó nhảy vào quyển thi, nói khỉ thì hồn vong con khỉ nó ám vào cửa hàng hay sao? Hay là trông thấy hình nó mà sợ, nghe đến tiếng nó mà ghê, rồi không làm được văn, không bán được hàng hay sao? Chắc là không phải thế, thế thì vì cớ gì mà kiêng?
Kết Luận
Thôi nói qua mấy điều, đủ biết là tính mình tin nhảm, thực là lý tưởng trẻ con.
Đến như thi cử kiêng tôm, buôn bán kiêng khỉ, mới lại ngộ nữa, không biết ăn tôm thì bóng vía con tôm nó nhảy vào quyển thi, nói khỉ thì hồn vong con khỉ nó ám vào cửa hàng hay sao? Hay là trông thấy hình nó mà sợ, nghe đến tiếng nó mà ghê, rồi không làm được văn, không bán được hàng hay sao? Chắc là không phải thế, thế thì vì cớ gì mà kiêng?
Thôi nói qua mấy điều, đủ biết là tính mình tin nhảm, thực là lý tưởng trẻ con.