A Giao (Colla Asini, Gelatinum Asini, Gelatina nigra)
🩸 Vị thuốc bổ huyết, cầm máu, an thai
Tên gọi khác: Gelatina nigraHọ: Họ NgựaBộ phận dùng: Da lừa
🧬 TÊN KHOA HỌC
Tên khoa học: Colla Asini
Tên dược liệu: Gelatinum Asini
Tên gọi khác: Gelatina nigra
Họ thực vật: Họ Ngựa (Equidae)
Bộ phận dùng: Da lừa
📋 PHÂN LOẠI HỆ THỐNG
| Cấp phân loại | Tên phân loại |
|---|---|
| Giới (Regnum) | Animalia (Động vật) |
| Ngành (Phylum) | Chordata (Có dây sống) |
| Lớp (Class) | Mammalia (Động vật có vú) |
| Bộ (Order) | Perissodactyla (Guốc lẻ) |
| Họ (Family) | Equidae (Ngựa) |
| Chi (Genus) | Equus (Ngựa) |
🌱 NGUỒN GỐC & CHẾ BIẾN
Nguồn gốc
- Chất keo được chế từ da lừa
- Tên huyện Đông A, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc
- Dùng nước giếng đặc biệt để nấu da lừa
- Con lừa: Equus asinus L.
Quy trình chế biến
- Ngâm da lừa 2-3 ngày cho mềm
- Cạo sạch lông, cắt miếng nhỏ
- Rửa sạch, đun 3 ngày 3 đêm
- Lọc, cô đặc, thêm đường và rượu
- Đổ khuôn, cắt thành miếng 10×4-45×0.8-1.6cm
🏞️ THÀNH PHẦN HÓA HỌC
Thành phần chính
- Collagen: Thành phần chủ yếu
- Axit amin: Lysin (10%), Acgynin (7%), Histidin (2%)
- Xystin, Glyxin: Các acid amin khác
- Canxi: 0,079-0,118%
- Nitơ toàn phần: 16,43-16,54%
- Sunfua: 1,10-2,31%
🔬 TÁC DỤNG DƯỢC LÝ
Các tác dụng đã được nghiên cứu
- 🩸 Cải thiện hấp thụ canxi: Nhờ glyxin
- 🩸 Tăng khả năng đông máu: Khi tiêm tĩnh mạch
- 🩸 Tác dụng tạo máu: Tăng hồng cầu và sắc tố
- 💪 Chống loạn dưỡng cơ: Cải thiện triệu chứng tê liệt
- ❤️ Chống choáng: Ổn định huyết áp
- ✨ Chống lão hóa: Tăng cường chống oxy hóa
💊 TÁC DỤNG & CÔNG NĂNG
Tác dụng y học hiện đại
- 🩸 Bổ huyết: Cải thiện thiếu máu
- 🩸 Cầm máu: Trong các trường hợp xuất huyết
- 👶 An thai: Ổn định thai nghén
- 💤 Trấn tĩnh: Giảm hồi hộp mất ngủ
- 💧 Dưỡng âm: Cải thiện khô khát
- ✨ Làm đẹp da: Cải thiện hydrat hóa, độ đàn hồi
Công năng (YHCT)
Tính vị: Vị ngọt, tính bình, vào kinh phế, can, thận
Công năng: Tư âm, dưỡng huyết, bổ phế, nhuận táo, cầm máu, an thai
Chủ trị: Hư lao sinh họ, phế ung thổ mủ, ho ra máu, nôn ra máu, ra máu cam, ỉa ra máu, thai sản, bằng lậu âm hư, tâm phiền, mất ngủ
Liều lượng: 6-12g/ngày dạng thuốc sắc
⚙️ CÁCH CHẾ BIẾN KHI DÙNG
1. Chế với bột vỏ sò
- 1kg vỏ sò rang nóng
- Thêm a giao thái nhỏ
- Rang đến khi nở dòn
- Rây bỏ vỏ sò, lấy a giao
- Giảm độ dính, tăng mùi thơm
2. Chế với bồ hoàng
- Bồ hoàng rang nóng
- Thêm a giao thái nhỏ
- Rang đến khi a giao nở
- Rây bỏ bồ hoàng, lấy a giao
📝 CÁC BÀI THUỐC
Bài thuốc an thai
- Thành phần: A giao 8g, Ngải cứu 8g
- Cách dùng: Sắc với 600ml nước cô còn 200ml, chia 3-4 lần/ngày
Chữa kinh nguyệt kéo dài
- Thành phần: A giao sao với bồ hoàng
- Cách dùng: Tán nhỏ, uống 8-16g/ngày, có thể dùng với rượu
Chữa lỵ ra máu
- Thành phần: A giao 10g (riêng), Hoàng liên 3g, Can khương 2g, Sinh lục địa 5g
- Cách dùng: Sắc còn 200ml, thái nhỏ a giao cho vào nước nóng, chia 2 lần uống trong ngày
📋 BÀI THUỐC THEO THẦN NÔNG BẢN THẢO KINH
Táo bón người già
- A giao (sao) 6g, hành 3 cọng
- Sắc lấy nước, thêm 30ml mật ong
- Dùng khi còn ấm
Bệnh lậu
- A giao 93g sắc với 21 nước
- Lấy 700ml nước thuốc
- Uống lúc còn ấm
Tiểu ra máu khi mang thai
- A giao 93g nướng, nghiền nhỏ
- Thêm 1.500ml nước sắc
- Dùng dần trong ngày
Ho lâu ngày
- A giao (sao), Nhân sâm mỗi loại 62g
- Nghiền nhỏ, mỗi lần 9g
- Dùng với canh chao, hành hoa, uống nóng
- 3 lần/ngày
📖 TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (Tái bản năm 2004). A giao - minh giao trang 945.
- Tác giả: Dongliang Wang và cộng sự (Năm 2012). Effect of Colla corii asini (E’jiao) on D-Galactose Induced Aging Mice. Researchgate.
- Tác giả: Yumei Fan và cộng sự (Năm 2022). Effects of dietary intake of Colla corii asini on skin parameters and appearance: Results of a 12-week randomized, controlled, open-labeled trial. Sciencedirect.
